Değerli okurlar, bugünkü yazımda alıntıladığım önemli bir anektoda
yer vermek istedim.
Bizler, daha doğrusu bizim nesil, askerliğimiz sürecinde yemeklerden önce tüm erat "Tanrımıza hamdolsun" diye duamızı eder, sonra yemeğe başlardık..
Şimdi artık askerin yemek duası da değiştirildi:
Mehmetçik artık... “Tanrımıza hamdolsun” demeyecek!
Mehmetçik artık... “Allahımıza hamdolsun” diyecek!
*
Özellikle son yıllarda Peygamber Ocağı’nda askerler arasında sessizce “Tanrı” mı, yoksa “Allah” mı deneceği tartışmaları yaşanırdı.
Kimi “Tanrı” derdi...
Kimi “Allah” derdi...
“Allah” diyenlerin iddiası şuydu:
“Tanrı sözcüğü Hıristiyanlara aittir! Bu söylem İslam’a aykırıdır. Samimi Müslümanlar Allah der!”
Hangi Hıristiyan “Tanrı” diyor?:
İngilizler “God” diyor.
Fransızlar “Dieu” diyor.
Almanlar “Gott” diyor.
İtalyanlar “Dio” diyor.
İspanyollar “Dios” diyor.
Daha geçmiş dillere gidersek Latincede “Deus” demek.
Uzatmayayım...
Hıristiyanlar “Tanrı” demiyor.
Peki... Nerden çıktı bu hurafe?
Cüneyt Arkın’ın “Kara Murat” filmlerinden! Şaka bir yana...
Filmden romana her dildeki farklı “yaradan” sözcüğü Türkçe’ye “Tanrı” diye çevrilirdi.
Çünkü:
Daha İslamiyet yokken “Tanrı”, eski Türkçe’de “dünyanın tek yaratıcısı ve koruyucusu” anlamındaki “Tengri” sözcüğünden geliyordu.
“Tanrı”, Türkçenin temel sözcüklerindendi. Çinceyi bile etkiledi; “Tengri” Çince’ye “T’ien” olarak geçti. (Çinliler, Orta Asya’daki Tanrı Dağları’na “T’ien-Şan" der.)
Yani... “Tanrı” kelimesinin bizim kültürümüzde binlerce yıllık geçmişi var...
Bu sebeple...
“God”, “Dieu”, “Gott”, “Dios” ya da diğerleri Türkçe’ye “Tanrı” olarak çevrildi. Keza Arapça’da...
Daha düne kadar Diyanet’in, sure-ayet çevirilerinde “Tanrı” sözcüğü kullanılırdı:
“Tanrı’mız bir tek Tanrı’dır. O, merhamet eden, merhametli olandan başka Tanrı yoktur.” (Bakara/163)
Şu anımsatmayı yapmalıyım:
Kelimenin kökü
“Tanrı”...
Türk dillerinde, şive ve lehçelerinde ortak olarak hep kullanıldı:
Yakut dilinde “Tangara”,
Tatar-Kuman dilinde “Tengre”,
Çuvaş dilinde “Tura”,
Kırgız-Kazak dilinde “Tengri”,
Karaçay-Malkar dilinde “Teyri” vs...
*
İktidarda hiç mi kimse kalmadı
kendi tarihini bilen!?
- Göktürkler yazıtlarında “Tengri” sözcüğü kullanmadı mı?
- Kaşgarlı Mahmut “Divanü Lugati’t-Türk” eserinde “Tengri” sözcüğünü kullanmadı mı?
- Oğuz Türkçesinin destanı Dede Korkut hikayelerinde “Tengri” sözcüğü kullanılmadı mı?
- Ahmet Yesevi ‘Divan-ı Hikmet’ eserinin 12 şiirinde “Tengri” sözcüğünü kullanmadı mı?
- Yunus Emre, Niyazi Mısri şiirlerinde “Tengri” anlamında “Çalab” sözcüğünü kullanmadı mı?
Liste uzar gider...
Bu sebeple Atatürk döneminde binlerce yıllık Türk kültürüne sadık kalınarak “yaradan” sözcüğü “Tanrı” olarak dilimize çevrildi.
*
Peki...
Ya “Allah” sözcüğü?
Henüz ortada İslamiyet yokken...
Henüz ortada Arapça yokken...
Sümer ve Babil’de bazı putların “Al-Mah” gibi adları vardı.
Bu dillerdeki “Al” ve “El” sözcüğü daha sonra İbranice ve Arapça’ya girdi. Tevrat üzerine çalışan Alman teolog Prof. J. Wellhausen, “Araplar, tıpkı Nabatlar gibi ‘Allah’ adını verdikleri puta taparlardı” diye yazdı. Kaynağı İbnü’l-Kelbî’nin kaleme almış olduğu “Kitabü’l Esnam” idi.
Arapların taptığı putların adları Kur’an-ı Kerim’de de geçer: “El-Lât”, “El-Uzzâ” ve “El-Menât”...
İslam Ansiklopedisi’ne göre “Allah” sözcüğünün kökeni, (4 bin yaşındaki) “Arami” dilindeki “Alaha” kelimesinden gelmekteydi.
“Allah”; Aramiceden doğan Süryani dilinde “Aloho” ve Tevrat İbranicesinde “Elah/Elahim” demekti.
Bu nedenle...
“Allah” adını; Mizrahi/Doğulu Yahudiler, Bahailer, Arapça konuşan Ortodoks ve Katolik Hıristiyanlar, Türkiye’de yaşayan bazı Hıristiyanlar da kullanıyordu.
Evet. “Allah” sözcüğü İslam’dan çok önce vardı. Örneğin... Daha İslamiyet’in doğmasına 1200 yıl varken Arabistan’da -özellikle şiirde- bolca “Allah” sözcüğü bulunurdu...
Bekir Eroğlu
10.08.2024 -Ankara
