Engelli vatandaşlarımızın yüksek yaşam koşullarına kavuşmasının, herkes gibi tüm hak ve özgürlüklerden sonuna kadar faydalanmasının zor olmadığını düşünmekteyiz. Önceliklerin doğru belirlendiği, kaynakların hakça paylaşıldığı, aklın ve vicdanın öne çıkarıldığı politikalarla sorunların üstesinden rahatlıkla gelineceğini biliyoruz.
Vatandaşlarımızın insan onuruna yaraşır yaşam koşullarında yaşaması, tüm hak ve özgürlüklerden sınırlandırılmaksızın yararlanması temel ilkemizdir.
Beklentilerin ve ümitlerin tükendiği bu dönemde, her vatandaşımızın olduğu gibi engelli vatandaşlarımızın da umudu olmaya devam edeceğiz. Umutların ve hayallerin yeniden yeşertildiği, siyasi kaygılardan uzak, insan onuruna yaraşır bir Türkiye?yi birlikte inşa edeceğiz.
Engellilerin sayısı ve oranları ile ilgili kapsamlı, güncel ve erişilebilir bir veri tabanı olmamakla birlikte TÜİK'in 2002 yılında yaptığı istatistiki çalışmalardan faydalanılarak nüfusumuzun yüzde 12?sinin engelli bireylerden oluştuğu hesaplanmaktadır.
Engelli kavramı; Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ne göre, ?diğer bireylerle eşit koşullar altında topluma tam ve etkin bir şekilde katılmalarının önünde engeller olan, uzun süreli, fiziksel, zihinsel, düşünsel ya da algısal engelleri bulunan kişiler? olarak tanımlanır.
Ülkemizde 1 Temmuz 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Özürlüler Kanuna göre engelli; ?doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve koruma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi? olarak tanımlanmaktadır.
Ülkemizde geçerli olan kanunda yer alan engelli tanımı daha çok tıbbi modelleme bakış açısını yansıtmaktadır.
· Geleneksel tıbbi modelde sorun bizzat engelli kişi ile ilişkilendirilmekte olup, sorunu yaşayan birey talihsiz, şanssız ve trajik bir yaşam sürmektedir.
· Bu modelde engelli kişi, eksik, korunmaya ve bakıma muhtaç bir bireydir.
· Beden odaklı yaklaşım biçimi, toplumdaki negatif algıyı artırmakta ve engelli bireyleri ötekileştirmektedir.
· Bu nedenledir ki tıbbi model ön yargılı olup, ayrımcılığı doğallaştırmanın ve meşrulaştırmanın yanı sıra engelli kişileri yetkisizleştirmektedir.
İYİ Parti olarak, konunun yepyeni bir değerler dizisi ile ele alınması gerektiğini savunmaktayız ve Engelli Hakları Bildirimizde belirttiğimiz tüm hususları eksiksiz yerine getirmek için var gücümüzle çalışacağımıza söz veriyoruz.
İYİ Parti Engelli Hakları Bildirisi
1. İYİ Parti engellilik konusunu insan hakları meselesi olarak görür. Engellilerin haklarını insan haklarının ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirir ve engellilerin toplumsal yaşamın tüm alanında ayrımcılığa uğramaksızın ve diğer bireylerle eşit katılımını savunur.
2. İYİ Parti engellilik konusunda rasyonel ve olgusal kavramların birlikte ele alınması gerektiğini, sorunların bu çerçevede geliştirilecek politikalarla en aza indirilebileceğini savunur.
3. Engellileri kendi hakları konusunda korunmaya ve yardıma muhtaç bireyler olarak görmek yerine, yaşamları üzerinde yetki ve karar sahibi bireyler olarak kabul eder.
4. İYİ Parti bireye engelli veya engelsiz olarak bakıp kişileri biz ya da ötekiler diye ayırmaz. Sağlıklı tabir edilen kişilerin normal olarak görülmesini, başka bir deyişle tek tipleştirilmiş beden algısını reddeder. Engelliliği farklılık, bedensel ve nörolojik çeşitlilik olarak görür.
5. Engelliliği kurumsal bir sorun olarak kabul eder ve çözümün de kurumsal bir çerçevede olabileceğini savunur. Bu nedenle engelliliği bireysel bir durum olarak değil, engelli birey ve toplum arasında oluşan bir etkileşim olarak görür.
6. Engelliliğe dayalı herhangi bir ayrımcılığa izin vermeksizin insan hak ve temel özgürlüklerinin tüm bireyler için eksiksiz olarak yaşama geçirilmesini ve güçlendirilmesini savunur.
7. Geleneksel tıbbi model bir noktada değiştirilmesi ve düzeltilmesi gerekenin engelli bedeni olduğunu kabul ederken, İYİ Parti asıl değiştirilmeye ihtiyaç duyulanın mevcut önyargılar, klişeleşmiş değerler, erişilmez eğitim sistemi, erişilmez sağlık sistemi, erişilmez bilgi, erişilmez binalar olduğuna inanır. Bu nedenle İYİ Parti, "Evrensel Tasarım" bakış açısıyla ürünlerin, çevrenin, programların ve hizmetlerin özel bir ek tasarıma veya düzenlemeye gerek duyulmaksızın mümkün olduğunca herkes tarafından erişilebilecek ve kullanılabilecek şekilde tasarlanması gerektiği ilkesini benimser.
8. Engellilerin bulundukları her yerde kişi olarak tanınma hakkına sahip olduklarını ve yaşamın her alanında diğer bireylerle eşit koşullar altında hak ehliyetine sahip olduğunu, aynı şekilde, diğer bireylerle eşit koşullar altında adalete etkin bir şekilde erişimini temel ilkeler olarak benimser.
9. Engellilerin eğitim hakkını tanır ve bu hakkın fırsat eşitliği temelinde ve ayrımcılık yapılmaksızın sağlanması için eğitim sisteminin bütünleştirici bir şekilde her seviyede engellileri içine almasını savunur. Söz konusu eğitim, engelliliğe ilişkin bilincin artırılmasını, alternatif iletişim araç ve biçimleri ile destekleyici eğitim tekniklerinin ve materyallerinin kullanılması ile birlikte, engellilerin yüksek okul eğitimine, mesleki eğitime, erişkin eğitimine ayrımcılığa uğramaksızın diğer bireylerle eşit koşullar altında erişimini amaçlar. Bu konuda, engelli olanlar dahil olmak üzere, işaret dilini ve Bir aile alfabesini bilen öğretmenlerin istihdam edilmesini ve eğitimin her düzeyinde çalışan uzman ve personelin eğitimi için uygun tedbirlerin alınması hususunda gerekli tedbirleri alır.
10. İYİ Parti engellilerin, engelliliğe dayalı ayrımcılığa uğramaksızın, ulaşılabilir en yüksek sağlık standardından yararlanma hakkını, özellikle de durumları nedeniyle gereksinim duydukları sağlık hizmetlerine ulaşılabilme haklarının gerekliliğini kabul eder. Engellilik oranlarını yüzdeler olarak değil, hafif, orta ve ağır olarak belirleyip, haklardan yararlanma konusunda büyük farklılıkların oluşmasının önüne geçilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılmasını savunur.
11. İYİ Parti, engelli bireylerin her açıdan erişilebilir bir dünyada yaşama hakkını benimser. Engellilerin bağımsız yaşayabilmeleri ve yaşamın her alanına etkin katılımının sağlanarak diğer bireylerle eşit koşullarda fiziki çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemleri dahil olacak şekilde bilgi ve iletişim olanaklarına, hem kırsal hem de kentsel alanlarda halka açık diğer tesislere ve hizmetlere sorunsuz erişimi için uygun tedbirlerin alınmasını savunur. Bu çerçevede binaların, yolların, ulaşım araçlarının, okulların, evlerin, sağlık tesisleri ve işyerleri dahil kapalı ve açık tüm tesislerin, elektronik
hizmetler ve acil tıp hizmetleri de dahil olmak üzere bilgi ve iletişim araçlarının engelliler için de erişilebilir olması gerektiğine inanır.
12. Engelli kadınlar ve çocukların çok yönlü ayrımcılığa maruz kalmakta olduğunu kabul eder ve bu bakımdan onların tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit koşullarda yararlanmalarını sağlamaya yönelik tedbirlerin alınmasını savunur.
13. İYİ Parti, aile dahil toplumun her kesiminde engellilere yönelik bilincin arttırılması ve engelli haklarına ve insanlık onurlarına saygı duyulmasını teşvik eder. Bu amaçla ilkokuldan başlayarak üniversiteye kadar tüm eğitim basamaklarında eğitim programlarının verilmesi ve tüm paydaşların katkılarıyla hazırlanacak kamu spotlarıyla halkın bilinçlendirilmesini hedefler.
14. İYİ Parti, engellilerin diğer bireylerle eşit koşullar altında fikirlerini özgürce ifade edebilmelerini, seçme ve seçilme haklarını kullanırken uygun ve gerekli koşulların erişilebilirliğinin sağlanarak, siyasal ve kamusal yaşama tam ve etkin bir şekilde katılımlarını savunur. Engellilerin bizzat kamu yönetiminde ve karar mekanizmalarında yer almalarının, sorunların çözümüne farklı bakış açılarının geliştirilmesi ve rasyonel çözümler üretilmesi adına ciddi katkı sunacağına inanır.
15. İYİ Parti engellileri niteliksiz iş gücü olarak gören sadaka zihniyetini reddeder. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullar altında çalışma hakkı ile açık, bütünleştirici ve erişilebilir bir iş piyasasında ve çalışma ortamında serbestçe seçtikleri bir işle hayatlarını kazanma hakkına sahip olduklarına inanır.
16. İYİ Parti kalkınan, zenginleşen, mutlu bir Türkiye nin, ancak toplumun her kesimini kapsayacak bir büyüme modeli ile mümkün olacağını düşündüğünden, engelli vatandaşlarımızın gerekli şartlar sağlandığında kalkınan Türkiye ekonomisinin önemli paydaşlarından biri olacağını savunur.
17. Engellilerin istihdamında, engelli vatandaşlarımızın eğitim durumlarının göz önünde bulundurularak kendi mesleklerini icra etmelerine imkân sağlanmasının ve bu nedenle mesleki kota verilmesinin gerekliliğini savunur. Çalışmak isteyen her vatandaşımızın yeteneğine ve ilgi alanına göre işe yerleştirilmesi adına gerekli tüm tedbirler alır.
18. Kamuda engelli kotasının artırılması ile eşit işe eşit ücret yasasının hayata geçirilmesi konusunda gerekli çalışmaları yapar. Özel sektördeki kota uygulanmasının cezalarla değil, teşviklerle sağlanabileceğine inanır. Kamu ve özel sektörde mevcut iş yerlerinin erişilebilirliğinin yanında, engelli çalışanların iş hayatında gerekli ve yeterli ekipmana ulaşabilmesi için devletin tüm olanaklarının kullanılmasını sağlar.
19. Engelli veri tabanını kurarak, yapılacak yatırımlar ve sağlanacak desteklerin engelli vatandaşlarımızın engel türüne, yaşadıkları bölgeye, gelir dağılımına göre belirlenip, adaletli bir biçimde dağıtılmasını savunur. Daha çok engelli vatandaşlarımızın iş sahibi olmasını sağlamak amacıyla Destekli İstihdam Modelinin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğine inanır.
20. İYİ Parti engelli vatandaşlarımızın, kendilerini geliştirmelerine imkan sağlanmasını, destek almalarının temin edilmesini hedefler. Bunun için, nitelikli ve engelli istihdamı konusunda farkındalığa sahip iş koçlarının eğitilip istihdam edilmesinin yanında, destekli istihdam modeline katkı verecek firmalara yapılan teşvik ve desteklerin tür ve miktar açısından arttırılması gerektiğini savunur. Gelişen teknolojilerin sunduğu imkanlar çerçevesinde, özellikle hareket kısıtlılığı olan engellilerin kendi evlerinden iş gücüne katılımına olanak sağlayacak iş modelleri geliştirir. Bu hususta ihtiyaç duyulan altyapı ve eğitim desteği için gerekli tedbirleri alır. Ayrıca işverenler, iş koçları ve engelli STK?lar arasında koordinasyonun sağlanmasını teminen Engelli İstihdam Koordinasyon Merkezleri kurulmasının gerekli ve zorunlu olduğuna inanır.
21. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullar altında sportif ve kültürel yaşama katılım hakkını savunan İYİ Parti, engellilerin eğlence, dinlenme ve sportif etkinliklere diğer bireylerle eşit koşullar altında katılımını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır. Bunu sadece engellilerin yaşam kalitelerinin yükseltilmesi olarak değil, aynı zamanda toplumun kültürel ve sanatsal zenginliği olarak görür
"HABER EDİTÖRÜ SATI ÇETİNER"
(KRAL 71 GERÇEKLERİ BİZ YAZARIZ)
