Sinir hücrelerini koruyan ve görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olan, sinir hücrelerinin etrafındaki örtü gibi kılıflara miyelin adı verilir. Bağışıklık sistemi miyelin kılıflarına saldırdığında ?plak? adı verilen hasarlı bölgeler oluşur. Bunun sonucunda hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları gibi çeşitli belirtiler ortaya çıkabiliyor. Bunlara MS atakları denir. Sinir sisteminde etkilenen yere ve etkilenme derecesine göre, MS hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir.
MS daha çok kadın ve gençlerde görülse de her yaş grubu için risk taşımaktadır. Yaşam boyu devam eden bir hastalık olan MS; Türkiye'de 40 bin, Dünyada ise 1 milyondan fazla insanda görülmektedir. Önceden MS atağı geçirmiş bir kişinin atakları düzeldikten sonra çok sıcak su ile duş alması, sıcak havaya maruz kalması ya da ateşli bir hastalık geçirmesi sonucunda atakları yeniden belirebilir. Bu ataklar yalancı atak olarak adlandırılmaktadır. Gerçek ataklarda belirtiler genellikle 24 saat boyunca sürmektedir. Eğer tedavi edilmezse atak süreleri 4 hafta ile 2 ay süresinde değişebilir. Hastalar daha önce bu tarz ataklarla karşılaşmadılarsa ve bu ataklar 24 saat ve üzerinde sürüyorsa mutlaka en kısa sürede bir doktora görünmeleri önerilir.
Multipl Skleroz Çeşitleri
Hastalık her kişide farklı olarak seyreder. Hastaların hepsinde sinirler zarar görür ancak ortaya çıkan belirtiler farklı olabilir. MS?in tanımlanan başlıca dört tipi bulunur. Bunlar;
Atak ve İyileşmeler İle Giden MS: Ataklar ile ortaya çıkar. Ataklar tam veya kısmen geri dönüşlüdür. MS?li hastaların çoğu başlangıçta atak ve iyileşmeler ile giden seyir gösterir. Atakların ne sıklıkta geleceğini tahmin etmek mümkün değildir. Ataklar bazen yılda birkaç kez, bazen 2-3 yılda bir, bazı hastalarda ise ancak yıllar sonra tekrar ortaya çıkabilir.
Sekonder Progresif MS: Atak ve iyileşmeler ile giden MS hastalarının bir kısmında daha sonra ataklar azalır ya da görülmezken, örneğin yürüme güçlüğü ve konuşma ve denge bozukluğu ya da bilişsel engellilikte devamlı bir ilerleme olur.
Primer Progresif MS: Hastalık sinsi başlar ve yıllar içinde gittikçe artan engellilik ortaya çıkar. İlerleme hızı değişken olmakla birlikte genellikle yavaş seyirli olur. Bu gruptaki hastalar MS?li olguların daha az bir bölümünü oluşturur.
Ataklarla İlerleyici MS: Başlangıçtan itibaren sinsi ve ilerleyici seyretmekle beraber arada ataklar da görülebilir.
MS Hastalığının Tedavisi
MS hastalığı tedavisi kişiye özel olmalı ve mutlaka erken dönemde başlamalıdır. Günümüzde MS tedavisinde pek çok ilaç seçeneği bulunmaktadır. Hastanın atakları ve hastalığın şiddetine göre hangi ilaca başlayacağına karar verilir. Ataklar erken dönemde kontrol altına alındığında, bu atakların yaratacağı hasar da engellenmiş olur. MS?in temel olarak 3 tip tedavisi vardır; bunlar belirtilere yönelik tedavi, atak tedavisi ve atakları önleme tedavisidir. Fizik tedavi ve çeşitli rehabilitasyon türleri de kişinin ev ve iş hayatını kolaylaştırmada yardımcı olabilir. MS hastalığı doğru tedavi ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile kontrol altında tutulabilen bir hastalıktır. MS hastalarının çok merak ettiği bir başka konu da gebelik. Bilinmelidir ki; MS hastalığı hamileliğe engel değildir ve çocukta herhangi bir gelişim bozukluğuna neden olmaz. Hatta bazı vakalarda hamilelik MS ataklarını yatıştırmaktadır. Ancak doğum sonrası ataklar tekrarlanabileceği için MS hastalığının yakın takibi çok önemlidir.
Uzma. Dr. Dilek AYANOĞLU
Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesi
Nöroloji Uzmanı
"haber editörümüz Satı ÇETİNER"
(KRAL 71;GERÇEKLERİ BİZ YAZARIZ
